تحلیل صنعت فولاد جهان در سال های آتی

موازی با پیشرفت اقتصادی در کشورهای مختلف، پیشرفت های صنعت فولاد و تعداد درخواستها برای استفاده از این فلز نیز افزایش یافته است. در عین حال بر تولید آن نیز افزوده شده و روز به روز تقاضا برای استفاده از این فلز افزایش می یابد. طبق آمارهای منتشر شده, افزایش جمعیت اگر با همین روند پیش برود تا 30 سال آینده جمعیت جهان با 20 درصد رشد به بیشتر از 9 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت.

در چنین موقعیتی، مقدار تقاضای سالیانه برای این فلز نیز به 2.8 تا 4 میلیارد تن میرسد. البته این نکته را هم باید یادآور شد که صنعت فولاد اثر مستقیم بر پخش گازهای آلاینده همچون دی‌اکسید کربن در فضا دارد. در نتیجه صحبت‌های بسیاری از کنار گذاشتن فولاد و استفاده از دیگر مواد معدنی به جای آن می‌شود.

اما بررسی‌ها تا به امروز نشان داده که جایگزینی برای فولاد نمیتوان یافت. البته کشورهای جهان در تلاشند که آلودگی های ناشی از صنعت فولاد را کاهش دهند. در واقع جهان به سمت شرایطی حرکت میکند که بتواند در کنار صنعتی شدن، محیط زیست را نیز حفظ کند. به وضوح مشخص است که صنعت فولاد در آینده حذف نخواهد شد ولی نقشه ای برای مهار آلودگی ناشی از ذوب آن پیدا خواهند کرد.

 

 

صنعت فولاد جهان و تولید این محصول حیاتی

 

با وجود بالا رفتن عرضه برای این فلز در سال 2021 و عبور از بحران تولید کمتر نسبت به مصرف، کمبود عرضه ای که در سال های گذشته در تولید فولاد به وجود آمد به عنوان بزرگترين مشکل در این چند سال اخیر مطرح بوده است. اما علارغم تلاش تولید کنندگان به طور مداوم، هنوز این مشکل حل نشده است.

توليد فولاد از سال 2009 تاکنون در برخی کشورها افزایش یافته است, در حالي که مصرف فولاد بیشتر از تولید آن است و بالعکس با توجه به اینکه حفظ محیط زیست یک وظیفه جهانی است، کشور چين به عنوان بزرگترين مصرف کننده فولاد به خاطر این امر از تولید خویش در چند سال اخیر کاسته و مبادرت به وارد کردن این فلز میکند.

 

تعديل ظرفيت فولادسازی به عنوان يکي از اهداف مهم دولت چين برای حفظ محیط زیست از سال 2015 دنبال شده است. بر اساس اعلام دولت چين، اين کشور تا سال 2020 توانسته است حدودا 160 ميليون تن از ظرفيت فولاد سازی های خود را کم کند. (هرچند که تعدادی از صاحب نظران این صنعت همانند سیمون لاوان معتقدند اين کاهش ظرفيت واقعاً رخ نداده است).

طبق گزارش دولت چين, این کشور در سال 2020 توانسته تقلیل 160 ميليون تني هدف گذاری شده را چند سال زودتر از تاريخ در نظر گرفته شده, تحقق بخشد. بر اساس گزارشات ذکر شده ميتوان به این نتیجه رسید که کشور چين برای حفظ محیط زیست مبادرت به تعدیل ظرفیت فولادسازی کرده اما بحران جدیدی در عرصه صنعت فولاد ایجاد کرده است.

صنعت فولاد و رقابت قدرت ها

با اینکه کشور چین تولید فولاد را کاهش داده است اما کشورهای دیگر نسبت به سرمایه گذاری در صنعت فولاد مبادرت ورزیده و به دنبال افزایش ظرفیت حداکثری خود می باشند. با شروع قرن بیست و یکم، شرکت های متعدد فولادسازی با شیوه کوره بلند در مناطق مختلف به ويژه قاره آسیا اقدام به این فعالیت کرده اند. کاملا روشن است که شرکت های آسیایی در آینده پیشگام صنعت فولادسازی خواهند بود.

ظرفيت اسمي توليد فولاد منطقه اروپا در سال 2020 از 265/9 ميليون تن با افزایش 10درصدی به 292/5 تا به امروز رسیده است و به نظر میرسد تا چند سال آینده به دلایل محیط زیستی از قبیل گرم شدن هوا و آب شدن یخ های قطب شمال این روند رو به کاهش باشد. دولت های اروپایی تا آنجا که آمارها خبر میدهد برنامه‌ی کاهشی را پیش گرفته اند اما ترکیه قصد افزایش ظرفیت فولادسازی در جنوب کشور خویش را دارد.

در کشورهای مشترک المنافع مانند روسیه و بلاروس برای تولید بیشتر و جلوگیری از هزینه های استخراج با جایگزین کردن کوره قوس الکتریکی به جای کوره سوزنی باز، برای بازیافت قراضه و افزایش تقاضا برای این محصول برنامه ریزی شده است. البته بیشتر عملیات ها در اين مناطق در رابطه با مدرنیزه کردن روش های تولید کارخانه های فولاد موجود است.

 

 

پیش بینی میشود با جایگزین کردن شیوه های جدید، ظرفیت تولیدات آنها تا 40 میلیون تن افزایش یابد. در کشورهای کانادا، امریکا و مکزیک در سال 2019 حدود 170/9 ميليون تن فولاد تولید میشده که به نظر میرسد با ساخت کارخانه های در دست احداث از قبیل نورد سرد و گرم و احیاء، افزایش چشمگیری تا سال 2030 مشاهده شود و از جهتی کاهش هزینه مصرف گاز یکی از عوامل افزایش ظرفیت صنعت فولاد میباشد.

بیشتر تولیدات ورق سازی در امریکای جنوبی از طریق کونورتر اکسیژنی انجام میشود. برزیل بیشترین سهم را در این مناطق داشته است؛ البته ونزوئلا با ساخت پروژه های جدید قصد دارد در این زمینه تولیدات خود را تا 2/6 میلیون تن افزایش دهد.

صنعت فولاد آسیا و آفریقا

از آنجا که آفریقا برای تولید فولاد و مشتقات آن نسبت به تقاضای منطقه خویش توانایی کافی را نداشته، این محصول را وارد میکند. اما تا سال 2023 با ایجاد کارخانه های جدید مبادرت به افزایش تولیدات و حتی صادرات آن میکند. پیش بینی میشود تا سال 2030 ظرفیت صنعت فولاد این منطقه تا 80 میلیون تن افزایش داشته باشد. این افزایش تولید بیشتر در مصر و نیجریه خواهد بود.

 

 

در خاورمیانه علی الخصوص (ایران) شیوه قوس الکتریکی غالب بر دیگر روش ها است و بدون تردید این روش تا دو دهه دیگر بهترین روش خواهد ماند. با افزایش تولیدات در خاورمیانه و پیش گرفتن روش های احیا و نورد مازاد بر پروژه های موجود باعث قطع شدن واردات به این مناطق خواهد شد. تا سال 2030 پیش بینی میشود که تولیدات فولاد خاورمیانه 120 میلیون تن افزایش داشته باشد که در این افزایش ایران در صدر جدول خواهد بود.

 

گنجایش هند در تولید فولاد به گونه ای رو به رشد است که از سال 2019 تا به امروز دو برابر افزایش تولید داشته است. در واقع میتوان گفت از 180 میلیون تن به 330 میلیون تن رسیده است. از سال 2019 تا به امروز هندوستان حدود 15میلیون روپیه برای افزایش تولید هزینه داده اما دیگر برای افزایش برنامه ای ندارد و ما به التفاوت تولید نسبت به تقاضا را وارد میکند. روش کنورتور اکسیژنی در این کشور روش قالب است زیرا معادن زغال سنگ در چند استان به وفور یافت میشود که با این روش تولید فولاد راحت تر میباشد.

 

از آنجا که خاورمیانه نسبت به بیشتر مناطق دنیا دارای معادن بیشتری است لذا این منطقه با بالا بردن ظرفیت تولید خویش نسبت به دیگر مناطق روند رو به رشدی را تجربه میکند که همین امر نه تنها واردات فولاد را به این منطقه کاهش میدهد بلکه بیشترین صادرات را در بازار جهانی از آن خویش خواهد کرد.

 

پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله تسمه آهنی چیست و چه کاربردی دارد نگاهی بیندازید.

 

 

پيش بيني آينده صنعت فولاد در چين

 

 

تقابل صنعت فولاد با محیط زیست

 

در بخش قبل گفتیم که کشور چین برای مراقبت از محیط زیست تولید خویش را کاهش داده که همین امر مشکل جدی برای جهان به بار خواهد آورد. لذا با بررسی هدف گذاری چین و تاثیر آن بر این کشور و دیگر مناطق جهان بررسی می کنیم که در آینده این وضعیت چه خواهد شد.

 

با اینکه تولید فولاد در چین روند کاهشی دارد اما مصرف فولاد هر ساله رو به افزایش است. با بررسی مقدار مصرف این فلز در چین از سال 2018 تا 2021  این آمار نشان دهنده افزایش 8 درصدی آن یعنی  معادل 180 میلیون تن میباشیم.

صاحب نظران صنعت فولاد در دنیا افزایش نرخ فولاد را به خاطر این عمل چین در سالهای آتی پیش بینی میکنند. با در پیش گرفتن این استراتژی رشد اقتصادی چین کاهشی نداشته است, زیرا درست است که تولید فولاد را کاهش داده اما به جای آن در عرصه الکترونیک و تولید قطعات وسایل الکترونیکی، روند صعودی اقتصاد خویش را حفظ کرده است.

سیاست های پولی و بانکی چین در تمام عرصه ها مخصوصا در قطعات الکترونیکی و مشتقات نفتی و پتروشیمی و حمایت از خرده کارگاه ها باعث رونق اقتصادی در این کشور شده است. همچنین صادرات چشمگیر چین به جهان، علی الخصوص بازار پر رونق خاورمیانه و آفریقا دگرگونی اقتصادی با روند صعودی خوبی برای این کشور به ارمغان آورده است.

 

 صنعت فولاد و کلید طلایی

صادرات، کلید طلایی چین برای رسیدن به رتبه اول اقتصادی جهان میباشد که به نظر میرسد سالانه با 15 درصد رشد همراه باشد. با نظر کارشناسی شده بانک جهانی، چین اگر به روند کاهشی خویش در صنعت فولاد ادامه دهد نه تنها ضرری جبران ناپذیر به اقتصاد جهان وارد خواهد کرد بلکه خود نیز با مشکل مواجه خواهد شد به گونه ای که پیش بینی میشود تولید فولاد با کاهش 3/4 درصدی سالانه تا سال 2026، اقتصاد چین را نزولی کند.

 

 

با توجه به برنامه کاهشی چین و عواقب آن، دولت چین در نظر گرفته است برای جلوگیری از کاهش رشد اقتصادی و استفاده اقتصادی از تولید صعودی فولاد تاسیسات جدیدی در ایران بر اساس قرارداد 25 ساله خویش بنا کند و با این عمل از روند کاهشی اقتصاد خویش در سال های آینده بکاهد. با انجام این عمل توسط چین، ایران در صادرات دچار مشکل خواهد شد و در سال های آتی صنعت فولاد ایران با وجود رقابت فولاد چین در منطقه مشکلی اساسی در پیش خواهد داشت.

 

چین تا سال 2030 عمده صادرات فولاد خویش را از منطقه ای که از ایران اجاره کرده است انجام خواهد داد اما این راهکار چین خلاف منافع ایران خواهد بود و بدون شک در آینده جنگ تجاری در زمینه صنعت فولاد بین این دو کشور رقم خواهد خورد.

 

چین نیازمند کارگاه های کوچک بیشتری است تا بتواند وام های کمتر با بهره برداری بیشتر داشته باشد. از این رو تمام بانک های کوچک و بزرگ چینی ملزم شده اند وام هایی بدون بهره برای تاسیس کارگاه های کوچک بپردازند تا سریعتر بتواند با حجم بالای صادرات رشد اقتصادی خویش را سرعت ببخشد.

 

نشانه ها حاکی از آن است که اقتصاد چین شکست ناپذیر است اما پرداخت وام های بی رویه و افزایش بدهی های بانکی باعث کمبود نقدینگی و بالا رفتن تورم خواهد شد. بر همین اساس با کمبود نقدینگی و نپرداختن بدهی های کشور به دیگر کشورها که بیش از دو برابر درآمد چین میباشد, اگر با همین روند پیش برود حدودا پنجاه سال دیگر شاهد فروپاشی اقتصادی چین خواهیم بود.

 

مسکن و خودرو عوامل رشد صنعت فولاد

 

رشد اقتصادی چین به دو عامل مهم بستگی دارد، اول اینکه صنعت فولاد دو بخش مصرفی خویش که عبارتند از خودرو سازی و حوزه مسکن را با تولید داخلی خود رفع کند سپس با زیر ساخت و ایجاد پروژه های صنعت فولاد در جنوب ایران نه تنها از واردات فولاد جلوگیری کند بلکه مهمترین بازار فولاد که بازار خاورمیانه و آفریقا است را از آن خود سازد.

 

حوزه مسکن برای کشور چین بسیار حیاتی است و بیشترین مقدار مصرفی فولاد را به خود اختصاص داده است. لذا سرمایه گذاری در این حوزه رشد اقتصادی خوبی به دنبال دارد. فعالان در این حوزه از گرانی شدید مسکن در سالهای آتی خبر میدهند تا جایی که دولت نیز محدودیت هایی در این حوزه در قالب قوانین وضع کرده است، مانند قانون تک مسکنی یا مالیات شدید برای خانه های با متراژ بالا و دیگر قوانینی که بتواند تورم مالی در این حوزه را کنترل کند.

 

بازار دیگری که چین را متحول کرد بازار خودرو بود که هم اکنون از ظرفیت بالایی برخوردار است و 19 درصد مصرف فولاد را به خود اختصاص داده. تولید خوردرو از یک میلیون قطعه در سال 2017 به دو میلیون خودرو در سال 2021 رسیده است. چین با دستیابی به تکنولوژی ساخت خودروهای برقی و تولید ارزان آن تا سال 2024 بازارهای جهان را تا درصد بالایی از آن خود خواهد کرد.

 

رقابت دو غول تجاری امریکا و چین در بازار خوردرو مثال زدنی است. به گونه ای که انتظار میرود به خاطر هزینه ارزان خودروهای چینی این بازار در سال های آتی به دست چین خواهد افتاد اما آمریکا با رفتن به سمت هسته ای کردن سوخت خودروها کابوسی برای چین باقی خواهد ماند. چینی ها خود پیش بینی میکنند که تا سال های آینده بتوانند شیوه جدیدی از تولید فولاد را کشف کنند با دستگاه هایی با صرفه اقتصادی بیشتر به طوری که درصد کمی آلایندگی داشته باشد، به این شیوه  “روش ضربه ای” میگویند.

 

در آخر اینکه تولید فولاد چه در چین و چه در تمام جهان، حدودا تا سال 1500 ادامه دارد. بدون شک یک قرن دیگر جهانی بدون صنعت فولاد را تجربه خواهیم کرد زیرا تلاش محققان برای جایگزین قرار دادن فلز یا غیر فلزی به جای فولاد ثمر بخش خواهد بود.

 

پيش بيني آينده صنعت فولاد در آمريکا

 

 

ترامپ با صنعت فولاد چه کرد؟

آمریکا دومین مصرف کننده فولاد بعد از ابر کشور چین میباشد که سالانه حدودا بالای صد میلیون تن مصرف دارد و در هر سال حدود 3.4 درصد به آن افزوده میشود. میتوان گفت ترامپ موثرترین رئیس جمهور آمریکا بود که در دوره خویش با توجه ویژه به صنعت آمریکا از جمله صنعت فولاد، نسبت به افزایش تولید این فلز قدم بزرگی برداشت.

افزایش تعرفه بر واردات فولاد از تصمیمات ترامپ بود که باعث تولید بیشتر این فلز در کنار دیگر تولیدات داخلی شد. ترامپ با سیاست انحصار اقتصادی که در سر داشت باعـث جلوگیری تجارت آزاد شده بود که به همین علت ارزش دلار نیز قوت گرفت و با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، یورو نیز حالت نزولی به خود گرفت که این امر نیز کمک شایانی به افزایش ارزش دلار کرد.

 

 با آمدن دولت بایدن دوباره درب های تجارت آزاد باز شد اما برای جلوگیری از کاهش تولید داخلی راهکارهایی در پیش گرفته شد, مانند کاهش هزینه مالیات تولید کنندگان به ویژه در صنعت فولاد.

با توجه به نظام سرمایه داری آمریکا و مصرف منابع این کشور با تقاضای بالاتر از استاندارد جهانی توسط مصرف کنندگان یکی از عوامل رشد بازار فولاد و صنایع دیگر میباشد. البته دولت امریکا بیشتر از آنکه در کشور خویش به تولید بپردازد روی تولیدات دیگر کشورها سرمایه گذاری میکند. دولت بایدن با در پیش گرفتن سیاست های ضد سرمایه داری در صدد تولید در کشور و ایجاد اشتغال برای تمام امریکایی ها و مهاجران میباشد اما در سرمایه گذاری خارجی ضعیف عمل میکند که همین امر باعث بالا رفتن هزینه های داخلی میشود.

 

عوامل افول صنعت فولاد آمریکا

 

جنگ های پی در پی ایالات متحده در شرق و غرب آسیا باعث تورم مالی 2 درصد در این کشور شده که پیش بینی میشود در سال های آتی با سیاست های در پیش گرفته شده دولت امریکا در مورد افزایش بودجه نظامی و کاهش سرمایه گذاری تا سال 2030 به تورم بالای 8 درصد برسد و همین امر باعث میشود امریکا یکی از بزرگترین مشتری های صنعت فولاد خاورمیانه شود. چین با تولید بالای فولاد در جنوب ایران این بازار را در دست خواهد گرفت و همین امر وابستگی اقتصادی امریکا به چین را در سال های آتی نشان میدهد.

 

برای استخراج نفت و گاز نیاز به دکل های نفتی میباشد که ایالات متحده درصدد افزایش دکل های نفتی خویش بوده و همین امر نشان دهنده مصرف فولاد و صعودی بودن آن از 8 درصد به 15 درصد میباشد که از سال 2019 دکل های نفتی از 1025 دکل به 1795 دکل تا امروز رسیده است.

 

شرکت های خودرو سازی، کشتی سازی، ساخت و ساز و شرکت های نفت و گاز مهمترین مصرف کنندگان صنعت فولاد میباشند، تولید خودرو در این سال ها با در دست گرفتن بازار های عراق، افغانستان و کشورهای امریکای جنوبی با 20 درصد افزایش تولید از سال 2021 حدود 30 درصد از مصرف صنعت فولاد را از آن خویش کرده است.

 

پیش بینی میشود در سالهای آینده به دلیل گران شدن بیش از حد انرژی و پر مصرف بودن خودروهای آمریکایی، شهروندان این کشور به سمت خودروهای چینی، ژاپنی و کره ای روی آورند و همین امر تولید خودروهای داخلی را کاهش میدهد که باعث پایین آمدن مصرف فولاد میشود. اما شرکت تسلا و فورد به دنبال ساخت خودروهایی با سوخت اتمی هستند که اگر موفق به ساخت چنین خودروهایی شوند شرکت های خودرو سازی دیگر کشورها حداقل پنج سال زمان میبرد تا با این تکنولوژی آشنا شوند همین امر موجب رشد بالای تولید خودروهای تسلا و فورد خواهد شد که مصرف فولاد دوباره صعودی خواهد شد.

 

اما خبر بدی که برای دولت و مردم این کشور وجود دارد فعال شدن آتشفشان سنت هلن در واشنگتن حدود 10 سال دیگر ضرر بزرگی به اقتصاد آمریکا خواهد زد که بخش تولید استثنا است اما باعث فلج شدن بخش سرمایه گذاری این کشور میشود و نیاز به کمک کشورهای دیگر برای رفع این مشکل میباشد. بدون شک چین بیشترین کمک را خواهد کرد و وابستگی اقتصادی امریکا به چین بیشتر خواهد شد. لذا پیش بینی میشود صنعت فولاد در امریکا به علت تخریب واشنگتن با فعال شدن آتشفشان سنت هلن سیری صعودی خواهد داشت و بیشترین بازار مصرفی از آن شرکت های عمرانی خواهد بود.

 

 

تولید خودرو در امریکا از سال 2020 تا 2021 با 10 درصد افزایش به 8/5 میلیون دستگاه در سال رسیده است اما با پیش بینی هایی که قبلا توضیح دادیم به نظر میرسد این روند در سال های آینده سیری نزولی خواهد داشت به گونه ای که تا سال 2024 با 30 درصد کاهش به 6 میلیون قطعه برسد. همین امر  باعث کاهش مصرف فولاد خواهد شد اما این روند مقطعی خواهد بود.

 

بیشترین تقاضا برای فولاد متعلق به بخش ساخت و ساز میباشد که حدود 50 درصد مصرف این فلز را به خود اختصاص داده است، با ساخت شهرهای جدید در ایالات اوهایو، واشنگتن، نیواورلئان و وزیدن طوفان های شدید و خرابی هایی که به بار میاورد مصرف این فلز را دو چندان میکند. پیش بینی میشود با شروع سال 2022 و جنگ امریکا و ایران، ایالات متحده بازار خاورمیانه را تسخیر کند و همین امر یک رقابت سنگین با چین نیز در پی دارد.

 

صنعت فولاد در غرب و شرق

 

امریکا از لحاظ قیمت تمام شده تولید فولاد نمی تواند با چین، ایران و ترکیه رقابت کند. همین امر باعث ضررهای زیادی در صنعت فولاد برای تولید کنندگان امریکایی در طولانی مدت میشود. لذا دولت ایالات متحده با معافیت های مالیاتی برای تولیدکنندگان مرهمی بر این زخم شده است اما امریکا قصد دارد با ایجاد سرمایه گذاری در مکزیک و استفاده از نیروهای ارزان مکزیکی از این ضررها تماما جلوگیری کند.

دولت امریکا بخشی از فولاد خویش را نیز وارد میکند و آمارها نشان میدهد در سال 2018 حدود 50 میلیون تن واردات فولاد داشته است اما با برنامه های پیش رو این واردات روند کاهشی داشته و به نظر میرسد حجم واردات تا سال 2025 به صفر برسد.

 

 

در پایان

 

امریکا به دلیل داشتن رقیب تجاری همچون چین با مشکلات زیادی روبه رو شده و حوادث طبیعی نیز برای به چالش کشیدن امریکا به چین کمک میکند تا در آینده امریکا به پله دوم اقتصاد جهان سقوط کند. خاورمیانه نیز در صدر جدول صنعت فولاد خواهد درخشید به شرط آنکه دست چین را در این سرزمین از صنعت فولاد کوتاه کند. اروپا و افریقا از تماشاگران خواهند بود. آینده صنعت فولاد با توجه به آمارها و حوادث پیش رو بسیار پر فراز و نشیب است اما میتوان با تحقیق و بررسی فرآیند تولید آن را با شیوه ای نوین انجام داد که این عمل برای ماندن این صنعت در اوج خود کارا باشد.

 

برای تماس با کارشناسان ما میتوانید از شماره های قرار داده شده در برگه ارتباط با ما استفاده کنید.